1879 yılında bodrum’da doğan, “tercüme-i halim” başlığını taşıyan mesnevisinde hayatının -hıfzı topuz’a göre- 1909 yılına kadar (kimi kaynaklara göre 1919) olan dönemini anlattığı bölümü olan; ondan sonraki 44(34) yılına ilişkin derli toplu ve kronolojik bir araştırma olmayan neyzen tevfik’i anekdotlarıyla, tanıklıklarıyla biyografik bir roman haline getirerek anlatmış hıfzı topuz.
gerçekten zor bir işe girişmiş. bu zorluk kimi zaman akışta zorlamalara neden olmuş olsa da mesele değil; çünkü anlattığı özgür bir yaşam mücadelesi veren bir aydın.
gerek sazından gerek sözünden para kazanmak kahramanlığını göster(e)meyen;
neyini üflediği zaman insanların yüreklerini bir mıknatıs gibi çekip koparan; neyi ve meyiyle bir kuru yaprak gibi savrulmuş bir ömrü okumak iyi geldi.
meşrutiyet’in yarattığı hayal kırıklığı üzerine söylediği şu sözler bugün de geçerli değil mi mesela?
“işbaşına gelenler kasalarını dolduruyor, muhalefet bunları önleyemiyordu. baştakilerin bu yolsuzluklara ortak olduğunu herkes biliyor, ama hırsızlar tam bir vurdumduymazlık içinde çalmaya devam ediyorlardı. siz istediğiniz kadar adalete başvurun, hırsızları teker teker açıklayın, yöneticilerin umurunda değildi. hepsinin suratı kasap süngeriyle silinmişti. neye varacaktı bunun sonu?”
hasan ali yücel'in ardından söylediği de ömrünün özeti aslında:
“ferdin ve toplumun üzerine çöken istibdadın baskısından kurtulmak için o dönemde iki yol vardı: insan ya işi deliliğe vurup sorumlu olmaktan kurtulurdu ya da kendini içkiye verirdi. neyzen bazen bu yollardan birine, bazen de ötekine saptı, ama hiç teslim olmadı.”
son söz: “her ne yap yap, izzeti nefsinle geçin, kimseden bekleme yardım, iki el baş için.”