Eserleri televizyonda Simpsons’tan, sinemada Tomb Raider, Donnie Darko, Inception’a; video oyunlarında Monument Valley’den, çizgi romanlara, Japon mangalarına kadar her yerde karşınıza çıkan; Mick Jagger’ın bir sonraki Rolling Stones albümünün kapağını tasarlamasını istediği bir sanatçıdan bahsedeceğim.
Aşağıdaki Waterfall/Çağlayan (1961) resmi üzerinden anlatmaya çalışayım.
Kendi kendini besleyen, ama fiziki olarak imkansız bir çağlayan bu. Zikzak çizen kanalların yükseldiğine inanmak istiyoruz ilk bakışta. Buna sebep bir köşenin belirgin bir şekilde diğerinin üstüne yerleştirilmiş olması. Köşeleri göz önüne almadığınızda, suyu yukarı taşıması mümkün olmayan düz bir kanal kalır. Gördüğünüzde beynimizin bir anlam çıkarmaya çalıştığı ama başaramadığı; birbiriyle çelişen, şaşırtan, zihni yoran, sonuç olarak kafamızı ısıtan bir resim...
Ya da katlarca merdiven çıkmanıza rağmen yine aynı katta olduğunuzu düşündüren akıl oyunları oynar sizinle. Zıt görülen figürlerin aslında aynı şey olduğunu; fakat birinin doğru diğerinin yanlış olduğu gibi sonsuzluğa uzanan çelişkiler yumağı sunan, simetri ve matematiğe düşkün bu sanatçının adı Maurits Cornelis Escher. Çizimlerini gözüyle gördüklerinden değil aklından ilham alarak yapar. Baktığınızda sıra dışı değilmiş gibi gelen ama sonrasında imkansız olduğunu fark etmenizle öyle olduğunu anladığınız bir dünyanın içine sizi davet eder.
***
Escher’i aklıma getiren ise aşağıdaki resim* ve bir diğer kredi değerlendirme kuruluşu olan Fitch oldu.
Bugün piyasalar beklendiği gibi tepki verirken, bir süre daha Moody’s’in not indirimine ilişkin konuşmaya; ekonomideki olası etkilerini gözlemlemeye devam edeceğiz. Bunu yaparken de aklımızın bir köşesinde hep Fitch olacak. Çünkü birbirinden beslenen yapılar en nihayetinde.
Not indirimi sonrası kredi derecelendirme kuruluşlarına verilecek en iyi cevabın yapısal reformları daha da hızlandırmak, mali disiplini korumak olduğu gerçeğini unutmadan, Çağlayan’dan düşen suların, aslında gökyüzüne yükselen bir merdivene bizi götürmesini bekleyeceğiz.
(*) Drawing Hands/Escher/1948