Haydi bana tereyağını tanımla derseniz aklıma bir çırpıda gelenleri şöyle sıralarım:
Pilavı, makarnayı coşturur; sıcak ekmeğe, pideye hayat verir; iskenderle buluşması sevenlerin kavuşması gibidir; karides denizlerde onun için yaşar; kurabiyenin ağızda dağılmasına sebebidir vs. Girdiği her yemeğe eşsiz bir koku ve lezzet veren bir şeyden bahsediyoruz sonuçta.
İştahlı bir başlangıç yaptığımın farkındayım. Geçtiğimiz hafta Cuma günü toplanan ve sonuçları dün (Perşembe) açıklanan Ekonomik Koordinasyon Kurulu (EKK) kararlarının detaylarını okuduktan sonra şimdi bunun üzerine ne yazmalıyım diye düşünüp kafa dağıtmak için diğer gelişmeleri tararken, okuduğum bir başka haberde kullanılan dil sonrası böyle bir başlangıç yapmaya karar verdim.
Ne miydi o?
Televizyon haberlerinde ya da gazetelerde bir gösteri ya da mitingin ardından, toplanan kalabalığın vukuat çıkarmadan dağıldığını anlatmak için kullanılan “olaysız bir şekilde dağılmak” terimi. Haberin giriş, gelişme ve sonuç kısmından çok filmin sonunda akan jeneriğe odaklanılmasını isteyen bir ifade.
Pekiyi, vazgeçtim tereyağdan EKK kararlarıyla ne alakası var bütün bunların diye soracak olursanız onu da şöyle anlatayım.
Açıklanan kararlar içerisinde özellikle ve öncelikle vurgulanması gerekenler bence şunlar:
Piyasada nakit sıkıntısını rahatlatmak, istihdamı artırmak için hazine kefaleti getirmek suretiyle kredi garanti fonundan 250 milyar liraya kadar kredi hacmi oluşturulacak ve ağırlıklı olarak KOBİ'ler, esnaflar, ihracat ve ticaretle uğraşanlar yararlanacak.
İhracat kredilerinde garanti %100, KOBİ'lerde %90, ticari kredilerde %85 olarak uygulanacak.
Bütçe açığını artıracak yeni borçlanma yapılmayacak, kaynağın 2017 bütçe kalemleri arasında bazı kaydırmalar yapılmak suretiyle karşılanacak.
İmalata yönelik yatırım harcamaları için yatırım katkı oranını %15 daha artırılırken yatırıma yönelik inşaat işlerinde KDV iadesi verilecek.
İlk üç aydaki SGK prim ödemeleri yıl sonunda faizsiz ödenirken istihdamı artırmak ve iş gücü maliyetini düşürmek amacıyla işbaşı eğitim programı, mesleki eğitim kursları, girişimcilik eğitim kursları ile desteklenecek.
İhracatın artırılmasına yönelik olarak Eximbank'ın sermayesini artırılırken, yurt dışı müteahhitlik hizmetlerine yönelik kullandırılan döviz kredilerinde firmaların yurt içinde sağlayacakları mallar için sıfır faiz uygulanacak.
KOSGEB'e üye KOBİ'lere ilk 12 ay için geri ödemesiz olmak üzere 3 yıl vadeli 50 bin TL kredi sağlanacak. (Bundan 15 bin KOBİ'nin faydalanması bekleniyor)
KOBİ tanımında yer alan mali bilanço büyüklüğünde tavan 40 milyon liradan 125 milyon liraya çıkarılacak.
Bunların hepsi önemli olmakla birlikte atılan adımların reel sektörün, özelde KOBİ’lerin krediye ulaşımını kolaylaştırmayı hedeflediğini söylemek gerekiyor. Diğer taraftan reel sektörün döviz pozisyon açığına ilişkin hiçbir şey söylenmiyor mesela.
Daha çok orta ve uzun vadede ekonomik aktiviteyi hızlandırmaya ve büyümeye yönelik adımlar olarak nitelemek yanlış olmaz. Kura yönelik bir kararın olmamasının karşılığını $/TL kurunda yükseliş olarak gördük.
Büyümeye ilişkin önemli şeyler söyleyen sanayi üretim rakamlarına baktığımızda ise durum şöyle:
Sanayi üretim endeksi arındırılmamış veride yıllık bazda %0,2 artış göstererek beklenti %0,22’ye paralel gerçekleşti. Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi yıllık bazda %2,0 artışa işaret ederken, mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış endekste de yıllık bazda %1,8 artış söz konusu. Geçen yıl Ekim ayında gerçekleşen %14,8 oranındaki artışın baz etkisini de bu büyümeyi sınırlayan bir not olarak eklemek gerekiyor. Ekim ayına ilişkin olarak bir önceki ay, sanayi üretimi için daha olumlu bekleyiş içinde olduğum öngörüsünü paylaşarak baz etkisi nedeniyle zayıf seyrin sürebileceğini belirtmiştim. Dolayısıyla rakamlar bunu doğrulamakta.
Takvim etkisinden arındırılmış verilerin detaylarına baktığımızda dayanıklı tüketim mallarındaki daralma %9,5 olurken, dayanıksız tüketim mal grubunda %4,1, imalat mal grubunda %1,7 artış olduğunu görmekteyiz. Özellikle otomotiv dışında temelde ihracatçı sektörlerde yıllık bazda daralma söz konusu. Sermaye malları grubu üretim, özel yatırım iştahının zayıf sürdüğüne işaret etmekte.
Kasım ayı sanayi üretimi nasıl olabilir diye baktığımızda ise gelişmeler şöyle.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kasım ayı öncü verileri ihracatta yıllık bazda %9,9, ithalatta %6,3 artış olduğunu söylemekte. Gerek ihracatta gerek ithalattaki artışı dikkate aldığımızda Kasım ayı sanayi üretim verisi için olumlu bir bekleyiş içerisinde olabiliriz. Geçen sene Kasım ayında sanayi üretiminin arındırılmamış veride yıllık bazda %3,7 artmış olması Ekim ayındaki gibi sert bir baz etkisinin yaşanmayacağını söylemekte.
Öncü göstergelere baktığımızda gelişmeler şu şekilde:
Tüketici Güven Endeksi (TGE), bir önceki aya göre %6,9 düşerek Kasım ayında 68,9 değerini aldı. Ekim ayı Kapasite Kullanım Oranı (KKO) bir önceki aya göre %0,3 azalarak 76,4 olarak gerçekleşirken; geçen yılın aynı ayına göre artış %1,2 oldu. Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) ise bir önceki aya göre %4,5 azalarak 101,7 olurken geçen yılın aynı dönemine göre artış %1,2 oldu. Kasım ayı PMI verisi ise Ekim ayının 49,8'lik değerinin altında 48,8 olarak gerçekleşirken imalat sektörünün faaliyet koşullarında Kasım ayında bozulma yaşandığına işaret etti. Diğer taraftan İktisadi Yönelim Anketi, alınan kayıtlı ihracat sipariş miktarı ile toplam sipariş miktarındaki artış ile pozitif işaretler vermekte. Kurlarda yaşanan yükseliş de ihracata olumlu katkı verecektir.
Sanayi üretiminin Kasım ayında biraz daha kuvvetleneceğini düşünmekteyim. Buna rağmen 2016 için OVP’de %3,2 olarak revize edilen büyüme rakamı erişilebilir görünmemekte. Sonuç olarak sanayi üretimi son çeyreğe bir önceki çeyreğe göre iyi bir başlangıç yapmış olsa da zayıf seyrini devam ettirmekte.
***
EKK kararları, televizyondaki haberlerde ya da gazetelerdeki bir gösterinin ardından toplanan kalabalığın vukuat çıkarmadan dağıldığını söylerken; sanayi üretim endeksi ise son çeyreğe ilişkin kötü bir performansın ardından ağzı tatlandıracak kurabiye kıvamında.
Bunları bir kabın içinde birleştirdiğimizde tarifin adını da koymak çok zor olmuyor.
“Ağızda olaysız dağılan kurabiye”
İyi bir hafta sonu dileklerimle.