“Yürümek; yürümeyenleri arkanda boş sokaklar gibi bırakarak, havaları boydan boya yarıp ikiye bir mavzer gözü gibi karanlığın gözüne bakarak yürümek!..
Yürümek; dost omuzbaşlarını omuzlarının yanında duyup, kelleni orta yere yüreğini yumruklarının içine koyup yürümek!..
Yürümek; yolunda pusuya yattıklarını, arkadan çelme attıklarını bilerek yürümek...
Yürümek; yürekten gülerekten yürümek...”*
***
Fed’in faiz artırımı kararı sonrası Türkiye’yi 2017’de zor bir senenin beklediğini söyleyerek “sizin geceniz hangisi”, diye sorarak bitirmiştim dünkü yazıyı.
Biz yine de karanlığın gözüne bakarak, gökyüzünden yıldız devşirerek yürümekten vazgeçmeyelim.
Bütçe o yıldızlardan biri mesela.
Bütçe dengesi, Kasım ayında 10.0 milyar TL fazla verirken geçen yılın aynı döneminde bu rakam 0,78 milyar TL fazla düzeyindeydi. 2015 yılı Ocak-Kasım döneminde 5,4 milyar TL olan bütçe açığı bu yılın aynı döneminde 2,1 milyar TL açığa geriledi. Faiz dışı denge rakamı 4,6 milyar TL fazladan 13,8 milyar TL fazlaya yükselirken, Ocak-Kasım olarak bakıldığında faiz dışı denge rakamının 45,8 milyar TL fazladan 46,2 milyar TL fazlaya yükseldiği görülmekte.
Vergi gelirleri açısından bakıldığında, gelirlerin bir önceki yılın ayına göre %37,2 artışla 39,4 milyar TL’den 54,0 milyar TL’ye yükseldiği, Ocak-Kasım dönemi olarak ele alındığında ise %12,4 artışla 372,7 milyar TL’den 419,0 milyar TL’ye çıktığı görülmekte. Yurt içi ekonomik aktivitedeki eğilimi takip ettiğimiz dâhilde alınan KDV %114,2 artarken, iç talebin seyri hakkında sinyal veren ÖTV gelirleri %26, dış ticaretin seyri hakkında fikir veren ithalde alınan KDV %32,6 artmış vaziyette.
Bütçe giderlerindeki artış hızı %17,9 olurken gelirlerin artış hızı %41 düzeyinde. Vergi gelirlerinin bütçenin fazla vermesinde önemli katkı verirken bunda yeniden yapılandırmanın etkili olduğunu düşünmekteyim.
***
İşsizlik hala çift hanelerde, genç nüfusta işsizlik hala yüksek olmasına rağmen son açıklanan rakamlardaki seyir umutlandırdı beni mesela.
Eylül ayında işsizlik bir önceki aya göre değişmeyerek %11,3’de kaldı. Geçen yılın aynı döneminde bu rakam %10,3 düzeyindeydi. Tarım Dışı İşsizlik de %13,7 ile değişmezken geçen yılın aynı döneminde %12,4 olarak gerçekleşmişti.
Mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı bir önceki aya göre 10 baz puan düşerek %11,3 olurken geçen yılın aynı döneminde %10,2 düzeyindeydi. Tarım dışı işsizlik bir önceki aya göre değişmeyip %13,5 olurken, geçen yılın aynı döneminde %12,2 düzeyinde gerçekleşmişti. Bu yılın başında %18,1 olan genç nüfusta işsizlik bir önceki aya göre düşmüş olsa da %19,6 seviyesinde.
Umut bunun neresinde diye sorabilirsiniz.
Mevsim etkisinden arındırılmış işgücüne katılım oranını %51,9’dan %52,3’e yükselmişken işsizliğin aynı seviyede kalmasını olumlu. Mayıs ayından Ağustos’a kadar geçen dönemde tarım dışı sektörlerde yaşanan istihdam kaybının bu son veriyle beraber toparlandığı görülmekte. Tek soru işareti, Eylül sonrası ekonomik aktivitedeki zayıf seyrin ve bekleyişlerdeki bozulmanın bu toparlanmaya ne kadar destek vereceği.
Bu şunun için önemli, Aralık ayı Merkez Bankası Beklenti Anketi cari yıl enflasyon verisi dışında, 12 ay ve 24 ay sonrasına ilişkin enflasyon beklentisinde, ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti ve BİST gecelik repo faiz oranlarında, döviz kuru ve büyümeye ilişkin bekleyişlerde bozulmanın 2. ay da devam ettiği görülmekte. İlginçtir sadece cari işlemler dengesine ilişkin bekleyişte değişiklik olmamış durumda.
Detaylara bakıldığında cari ay TÜFE beklentisi %0,79 olurken, yıllık TÜFE beklentisi bir önceki anket döneminde %7,80’den, bu anket döneminde %7,69’a gerilemiş bulunmakta. 12 ay sonrasının TÜFE beklentisi %7,87’den %8,04’e; 24 ay sonrasının TÜFE beklentisi %7,27’den %7,31’e yükselmiş bulunmakta. BİST Repo ve Ters-Repo Pazarı’nda oluşan cari ay sonu gecelik faiz oranı beklentisi bir önceki döneminde %8,10 olurken bu anket döneminde %8,33’e; TCMB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Maliyeti beklentisi ise %7,80’den %8,33’e yükselmiş bulunmakta. 2016 yıl sonu döviz kuru (ABD Doları/TL) beklentisi 3,3369 TL’den bu anket döneminde 3,4602 TL’ye, 12 ay sonrası döviz kuru beklentisi ise 3,4996 TL’den 3,6317 TL’ye yükselmiş bulunmakta. 2016 yılı cari işlemler açığı beklentisi, bir önceki anket dönemindeki gibi değişmeyerek 34 milyar ABD Doları'nda kalırken, GSYH 2016 yılı büyüme beklentisi bir önceki anket dönemindeki %2,9 seviyesinden %2,6’ya gerilemiş vaziyette.
***
Biz yine de karanlığın gözüne bakarak, gökyüzünden yıldız devşirerek yürümekten vazgeçmeyelim.
“Yok öyle umutları yitirip karanlıkta savrulmak.
Unutma;
Aynı gökyüzü altında,
Bir direniştir yaşamak.”*
İyi bir hafta sonu dileklerimle.
(*) Nazım Hikmet