İnsan beyninin, bilgiyi işlerken inancın hızlı ve doğal oluştuğunu söylüyor bilim insanları. Şüpheciliğin ise bunun tam tersi, yavaş ve yapay oluştuğunu; belirsizliğe toleransının az olduğunu söylüyor. Araştırmalara göre şüphecilik ekstra zihinsel bir çaba gerektirdiğinden insan beyni, bir ifadeyi kavrarken onu otomatikman doğru kabul etmeyi daha kolay bulmaktaymış.
Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) tekniği kullanarak yapılan araştırmada, bir ifadeyi anladığımızda beynimizin mutluluk bölümü dopamin etkisiyle kendimizi iyi hissetmemizi sağlamaktayken belirsiz ifadeler ise ağrı ve acının hissedildiği bölgeyi hareketlendirmekteymiş. Birbiriyle çelişen düşüncelere sahip olmak ise zihinsel bir uyumsuzluğa ve gerilime neden olmaktaymış.
Yazıya böyle girişimin nedeni Merkez Bankası’nın her hafta yayınladığı bir veri. Yurtdışında yerleşik kişilerin, ya da yabancı yatırımcıların diyelim, portföy stok tercihlerini ve bu tercihlerdeki değişimleri gösteren rakamlar. Gelin benzer bir deneyi biz yapalım:
24-31 Mart haftasında yabancı yatırımcıların, bir önceki hafta 41,281 milyar dolar olan hisse stok miktarı 40,564 milyar dolara, 26,442 milyar dolar olan DİBS stok miktarı 26,253 milyar dolara gerilerken, 826 milyon dolar olan özel sektör tahvil ve bonoları 826,0 milyon dolardan 831,5 milyon dolara yükselmiş vaziyette.
Şimdi sadece bu rakamlara bakarak iyi mi, yoksa kötü mü dediniz? Ve bunu derken ekonominin gidişatına ilişkin düşünceleriniz sizi etkiledi mi? Siz bunu düşünürken yukarıdaki paragrafın arkasından gelen yeni bir paragraf daha ekleyeceğim aşağıya.
Piyasa fiyatı ve kur hareketlerinden arındırılmış olarak hesaplandığında yabancı yatırımcılar hisse senedi piyasalarında 102 milyon dolar ile net satıcı, DİBS piyasalarında ise 150 milyon dolar ile net alıcı konumunda oldular.
Bu son paragrafı okuduktan sonra aynı soruları tekrar sorayım: Pekiyi şimdi iyi mi, yoksa kötü mü dediniz? İlk dediğinizle şimdi dediğiniz arasında fark var mı? Ekonominin gidişatına ilişkin düşüncelerinizde bir değişiklik oldu mu? Siz bu soruların cevaplarını düşünürken yukarıdaki paragrafın arkasından gelen son bir paragraf daha ekleyeceğim aşağıya.
52 haftalık birikimli olarak bakıldığında hisse senedi girişleri bir önceki haftadaki 732 milyon dolar seviyesinden 439 milyon dolara azalış gösterirken; DİBS çıkışları ise aynı dönemde 409 milyon dolardan 50 milyon dolara geriledi.
Son bir soru: Sorduğum sorular ilk başta bulunduğunuz “konfor alanınızın” dışına çıkarıp “şüpheciliğin huzursuzluğunu” yaşattı mı?
Güzel bir hafta sonu dileklerimle.
Not: Bir hafta izninizi rica edeceğim. 17 Nisan’da tekrar görüşmek dileğiyle.