Atlas Okyanusu’nu ilk kez geçmekte olan bir transatlantiğin kaptanı güverteye toplanmasını istediği tüm yolculara şöyle seslenir:
- Size bir iyi bir de kötü haberim var. Hangisini önce söylememi istersiniz?
Yolcular tereddütsüz önce iyi olanı söylemesini isteyince, şöyle devam eder kaptan:
- 13 dalda Oscar kazanacağız.
***
“Spoiler” sözcüğüne karşılık olarak “sürprizbozan” kullanımını öneriyor sözlükler. Merak ve pişmanlık gibi iki duyguyu içerdiği için konunun o kritik noktasından sonrasını illa duymak, okumak, izlemek isteyenler için “üzülürsün, yine de sen bilirsin” demeyi tercih ediyorum ben de.
Peki, istemeden buna maruz kalırsak?
Örneğin, Altıncı His (The Sixth Sense) filmini seyretmeye niyetlenmişsiniz, bilet kuyruğundayken biri kulağınıza eğilip “Bruce Willis ölüymüş” diyor (yaşanmıştır); ya da Dövüş Kulübü (Fight Club) filmi için “Tyler Durden yok, Dövüş Kulübü de yalan” diyor sohbet sırasında bir başkası. Tepkiniz ne olur? En fazla filmi izlemezsiniz; ya da o kişiyle bir daha hiç böyle muhabbete girmezsiniz, olur biter.
Farklı tepki gösterenler yok mu? Olmaz mı, dünyanın dibi diyebileceğimiz, 1959 yılında imzalanmış bir anlaşmaya göre üzerinde araştırma dışında hiç bir aktivitenin yapılamadığı Antarktika’da yaşandı geçenlerde üstelik. Hepi topu 25 kişinin olduğu Kral George Adası’ndaki Bellingshausen İstasyonunda görevli iki araştırmacıdan biri spoiler yüzden elini kana buladı. Rusya’ya ait bu istasyonunda görevli mühendis Sergey Savitsky, çalışma arkadaşı Oleg Beloguzov’u okuduğu kitapların sonunu söylediği için bıçaklar. Artık adamın canına nasıl tak ettiyse…
Lakin bazı meslek grubundaki insanlar bunu yapmaktan geri duramaz. Örneğin, bir falcıya gidip “spoiler verme” demek ne kadar abes ise ekonomistten beklemek de o kadar abestir. Biri illa ki geleceğinizden diğeri ise enflasyondan bahsedecektir. O nedenle baştan uyarayım: Üzülürsünüz, yine de siz bilirsiniz.
***
Merkez Bankası’nın 25 Ekim tarihinde gerçekleştirdiği Para Politikası Kurulu(PPK) toplantısının özetlerinde Ekim ayına ilişkin öncü göstergelerin gıda enflasyonundaki yükselişin devam edeceğine işaret ettiği belirtilmekteydi. Benzer şekilde enerji enflasyonundaki artışın, elektrik ve doğalgaz fiyat ayarlamalarına bağlı olarak Ekim ayında da sürmesi beklenmekte.
Ayrıca özetlerde temel mal grubu enflasyonunun, Türk lirasında yakın dönemdeki değerlenme ve otomobillerdeki ÖTV matrah düzenlemesinin etkisiyle özellikle dayanıklı mallar kaynaklı olarak Ekim ayında olumlu bir seyir izleyeceği öngörüsü paylaşılırken, Enflasyonla Topyekûn Mücadele (ETOM) Programının da kısa vadede enflasyonda aşağı yönlü görünümü destekleyeceğinin tahmin edildiği belirtilmişti.
Bu değerlendirmeler ışığında bugün (Pazartesi) açıklanacak Ekim ayı TÜFE rakamlarının öncülerinden biri olan Türk-İş verisi Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin gıda için yapması gereken asgari harcama tutarının bir önceki aya göre yüzde 1,38 arttığına işaret ederken, yıllık enflasyon 6 baz puan gerileyerek yüzde 24,28 olmuştu.
İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) açıkladığı bir diğer TÜFE öncüsü, 1995 bazlı Ücretliler Geçinme Endeksi ise Ekim ayında yüzde 3,47 artış kaydederken, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüzde 20,31 olduğuna işaret etmişti. Giyim harcamaları yüzde 13,74, ev eşyası harcamaları yüzde 10,42, gıda harcamaları yüzde 3,08 ile en çok artışın gerçekleştiği gruplar olmuştu. Detaylarda ise, PPK notlarında da değinilen gıda enflasyonundaki yükselişin sinyalleri vardı.
Piyasa beklentilerine baktığımızda ise TCMB Beklenti Anketi Ekim ayında yüzde 1,99’luk artışa işaret ederken, Foreks anketinde aylık medyan tahmin yüzde 1,94 oldu. 2003 yılından bu yana Ekim ayı gerçekleşmelerinin ortalaması ise yüzde 1,92 düzeyinde. Beklentiler doğrultusunda bir rakam gelmesi halinde yıllık enflasyon yüzde 24,52’den yüzde 24,38’e hafifçe gerilemiş olacak.
Geçtiğimiz hafta içerisinde açıklanan 4. Çeyrek Enflasyon Raporu’nu tekrar hatırlatmak gerekirse TCMB, yılsonu enflasyon tahminini yüzde 23,5 olarak revize ederken, enflasyonun gelecek yılın ilk yarısında yüzde 26 seviyelerinde zirve yaptıktan sonra 2019 sonunda yüzde 15,2’ye, 2020’de ise yüzde 9,3’e gevşeyeceğini tahmin ettiğini görmüştük.
Spoiler verirken Titanik’in kaptanı gibi iyimser olmaya devam edelim biz yine de. “Size bir kötü bir de daha kötü haberim var” da diyebilirdi, öyle değil mi?
Güzel bir hafta dileklerimle.