“Hani çocuklar gibi zaman nedir bilmezken” eskiden, çok eskiden bayram, yılbaşı kutlamak için kartpostallar atılırdı. Örneğin Konya’da, tarihi büyük postanenin önündeki kaldırıma boylu boyunca sıralanmış satıcılardan insanların gönderecekleri kartları itinayla seçerek aldıklarını hatırlıyorum.
Neler yoktu ki o kartların üzerinde? Dönemin gündelik yaşamından, tarihi yapılara; kış, bahar manzaralarından çiçek, kuşa kadar her şey... Kalkınmaya verilen önemin ifadesinden olsa gerek fabrikalardan uçaklara, üniversitelerden köprülere kadar her şeyin resmi vardı…
Seçenlerin bu kadar özenli tutumlarına rağmen bazı büyüklerin “mektup yazmaya üşenmiş” diyerek içten içe sitem ettiklerine de şahidim. Şimdi bayram, seyran tüm özel günlerin SMS ve MMS ile geçiştirildiği düşünüldüğünde, o zamanlar sitem edenlerin bugün o kartpostalı aldıklarında "bana değer veriyor" diye akıllarından geçireceklerinden eminim.
Posta kartı deyip geçmemek lazım, hem zamanın ruhunu okumamıza hem de bakış açılarımızın nasıl değiştiğini anlamamıza yardımcı oluyor.
Peki, bir kartpostal insanın bakış açısını değiştirir mi? Değiştirir, hem de nasıl.
İlk kez bir kartpostalda gördüğüm Danimarka’nın simgelerinden olan Küçük Deniz Kızı Heykeli sebep olmuştu buna.
Heykel dediğime bakmayın lafın gelişi o, büstün irisinden hallice olduğunu öğrendiğimde yaşadığım şok ve hayal kırıklığı tarifsizdi. Bu mudur yani, demiştim.
Bir kartpostal gerçekleri ya da olguları algılayışımızın, başkalarının bakış açılarına göre nasıl şekillendiğini yüzüme çarpmış ve Rashomon Etkisi yaşatmıştı adeta.
***
2018 yılının ikinci çeyreği itibariyle iktisadi faaliyette başlayan dengelenme sürecinin 3. çeyrekte nasıl ilerlediğini öğreneceğiz haftanın hemen başında.
Büyümeye ilişkin öncü göstergeler, GSYH büyümesinde yurt içi talebin katkısının gerileyeceğine işaret ediyor. Perakende Satış Hacmi Endeksi büyüme hızının Eylül ayında yıllık bazda yüzde 0,4 düşmesi, hanehalkı tüketiminin 3Ç GSYH büyümesine katkısının sıfıra yakın olacağını düşündürüyor.
Yatırım harcamalarının da büyümeyi olumsuz etkileyeceği görülüyor. Sanayi üretim verisinin alt endekslerinden sermaye malı üretim endeksi, GSYH yatırım harcamaları açısından öncü gösterge niteliğinde. Sermaye malı üretimi 3. çeyrekte yıllık bazda yüzde 0,9 daralmaya işaret ediyor ki, bu 2012 yılı son çeyreğinden bu yana görülen en olumsuz seyir. Bu gelişmeden hareketle sabit sermaye yatırım harcamalarının yıllık büyümeye katkı vermeyeceğini bekleyebiliriz.
Net ihracattan ise kuvvetli bir katkı geleceği anlaşılıyor. Turizmdeki güçlü toparlanma ile beraber değerlendirildiğinde iktisadi faaliyet üzerindeki iç talep kaynaklı olumsuz etkileri sınırlayacak kadar kuvvetli bir katkı bu. 2009 ilk çeyrektekine benzer 7,0 yüzde puan düzeyine yakın oldukça yüksek bir seviyede gerçekleşebileceğini düşündürüyor.
Stok değişimine ilişkin bir tahmin yapmanın mümkün olmaması tek belirsizlik unsuru olurken, büyüme ile korelasyonu yüksek olan sanayi üretim verisi üçüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 1,5’e gerilemişti. Reuters anketi, üçüncü çeyrekte artışının yüzde 2, yılın tamamında ise yüzde 2,8; Foreks anketi yüzde 1,8, yılın tamamı için 3,1 olacağına işaret etmekte.
Sırtını güneşe çeviren gölgesinden gayri bir şey göremezmiş. Küçük Deniz Kızı Heykeli kartpostalına bakarak değil de farklı parçalar birleştirilerek gerçeğe yaklaşılmaya çalışıldığında durum böyle.
Güzel bir hafta dileklerimle.